HETEREN- Op het terrein van het Gelders Smalspoormuseum liggen drie grote onderdelen van een loskraan. Het was de bedoeling dat deze kraan gerestaureerd zou worden en aan de rivier geplaatst.
Op de steenfabrieken aan de grote rivieren werden gebakken stenen in het schip geladen met de kruiwagen. Vele fabrieken aan de rivieren gebruikten in latere jaren loskranen om kolen, zand en klei te verschepen. De loskranen zijn tot in de jaren 60 gebruikt. Daarna schakelde men over op stoken met gas, waardoor de loskranen overbodig werden.
Gelders Smalspoormuseum
Gelderse Smalspoor Stichting heeft als doelstelling het in stand houden van de historie en de kennis van het smalspoor. Het museum, dat ligt bij de Steenbakkerij Randwijk, is een rijksmonument. De nadruk ligt op het smalspoor en de grofkeramiek industrie. Bezoekers op de rijdagen kunnen dan ook een rondleiding krijgen over de steenfabriek zelf.
In het verlengde van het museum paste een loskraan, die gevonden werd bij de steenfabriek De Blauwe Kamer in Wageningen. Deze vierdraadskraan komt uit IJzendoorn, van steenfabriek Van Hesteren en Janssens. De kraan werd in delen naar de locatie in Heteren gebracht, waarna gewacht moest op toestemming voor het plaatsen van de kraan op het eindpunt van het smalspoor aan de rivier Nederrijn. De plek werd alvast voorbereid, een kleiberg werd gevlakt en het spoor gelegd. Daarop zou de kraan komen te staan.
BOEi
BOEi, voluit de Nationale Maatschappij tot Restaureren en Herbestemmen van Cultureel Erfgoed, nam de kraan over van Utrechts Landschap voor 1 euro. De kraan werd met steun van de BankGiro Loterij gedemonteerd en in drie delen vervoerd naar zijn nieuwe plaats bij de Steenfabriek Randwijk in Heteren.
Uiteindelijk werd toestemming gegeven voor het plaatsen van de kraan. Alle voorbereidingen werden getroffen. Op het laatste moment ging het niet door, omdat de eigenaar van Zilverschoon er tegen in bezwaar ging. Steenbakkerij Zilverschoon ligt pal naast het Gelders Smalspoormuseum.
Vergunning ingetrokken
De vergunning moest opnieuw worden bekeken door de commissie leefomgeving. Lange tijd was het onzeker of de kraan er wel zou mogen staan. Op de steenfabriek Randwijk heeft oorspronkelijk geen loskraan gestaan, maar het past in het erfgoed van het bedrijf. Het was dan ook de bedoeling dat omwoners en bezoekers na de restauratie zouden kunnen genieten van een werkende kraan.
De vergunning is definitief door gemeente Overbetuwe ingetrokken. Nu is het de vraag wat er met de drie delen waaruit de kraan nog bestaat moet gebeuren. Daar is nog niets over bekend.
Bron: Het Polderspoor, artikel van Arnold Willems, BOEi
