Hemmen- Op dinsdagavond 22 september houdt Andrea Dekkers een lezing over spinnen. Na afloop weet je genoeg over deze insecten dat je zelf op excursie kunt gaan.
De aanvang is 19.30 uur in “de Oude School” Kerkplein 4 in Hemmen. De kosten voor het bijwonen zijn € 2,- per persoon voor de lezing en een kopje koffie. I.v.m. de 1,5 meter maatregel kunnen deze avond slechts maximaal 30 personen erbij zijn. Je kunt je aanmelden op [email protected]
‘We moeten de natuur beschermen tegen ons’
Arachnologen worden ze ook wel genoemd; de mensen die gevangen zijn in het web van interesses rondom spinachtigen of arachnoïdea. Het overkwam Andrea Dekkers jaren geleden toen ze de IVN-natuurgidsenopleiding deed en daarna terecht kwam bij de insectenwerkgroep van de KNNV afdeling Tilburg.
“Bij het Natuurmuseum Brabant in Tilburg stelden ze voor dat ik ‘de kevers ging doen.‘ Daar zijn tussen de 6.000 en 7.000 verschillende soorten van. Toen ik hoorde dat er ‘maar’ 650 spinnen in Nederland voorkomen, heb ik lachend voor die laatste gekozen. Niet bepaald een algemenen eerste keuze; er zijn ook niet zo veel mensen die dit onderzoek doen. Maar als je ooit een spin onder een vergrootglas of binoculair hebt bekeken dan kom je in een wereld die zo enorm fascinerend is.”
Verdieping
“Als je ergens verdieping zoekt, merk je gaandeweg dat je er steeds minder van weet. Dan wil je er juist steeds meer van weten. Ik deed veldwerk in de Kaaistoep* waar we al 25 jaar onderzoek doen naar insecten.” Andrea deed er onderzoek naar spinnen en hooiwagens. Dit jaar (2020) is er ter gelegenheid van het 25-jarig onderzoek in de Kaaistoep door de KNNV afdeling Tilburg het ruim 700 pagina’s, met veel beeldmateriaal, tellend boek “De Kaaistoep” uitgegeven. Deze is te bestellen bij KNNV. Op de avond van de lezing zijn de boeken ook te koop.
Andrea geeft voorlichting bij het IVN en organiseert educatieve dagen voor groepen. Daarnaast is ze ook conservator van een gedeelte van de zogenaamde natte collectie van het Natuurmuseum Brabant, waar ze tot taak heeft om de collectie van Nederlandse spinnen compleet te maken.
“We hebben er nu 246 maar een totaal compleet overzicht krijg ik in mijn eentje nooit bij elkaar.”
Spinnen zijn bang voor mensen
Spinnen zijn in principe giftig, maar niet gevaarlijk, zelfs heel bang voor mensen. Als ze hun prooi bijten, wordt die verdoofd. Spinnen houden bijvoorbeeld de muggenpopulatie in toom. Maar ze worden zelf ook gegeten door vogels. De Araneidae of Wielwebspin maakt een web en is gespecialiseerd in vliegend gespuis dat ze vangt in haar net. De AgripopeBruennichi of Wespspin vangt zelfs grote sprinkhanen. Het is een voorbeeld van een spin die door de klimaatverandering steeds noordelijker in Europa voorkomt.
“In 2001 vond ik de eerste in de Kaaistoep en nu is het beestje al gespot op Texel. De wolfspin of Lycosidae jaagt weer over de grond. Vroeger dacht men dat ze joegen in roedels als wolven, vandaar de naam. Maar ze zijn vaak gewoon met honderden bij elkaar. Sommige spinnen wachten hun prooi af op uiteinden van bloemen. De trilspin of Pholcidae, gaat trillen als ze bedreigd wordt door vogels, maar trillend is ze onzichtbaar voor aanvallers. Er zijn spinnen met valluiken en zelfs spinnen die doen aan ballooning. Dat zijn jonge spinnen die op een blaadje of takje gaan zitten, wachten tot de wind gunstig is. Dan gooien ze een draadje uit en worden zo meegevoerd door de wind. Ze zijn zelfs op 10 km hoogte waargenomen, dus een prima manier om te verspreiden.
Teruggang
In het dagelijks leven is Andrea boekhouder en runt ze samen met haar man een transportbedrijf. Ondanks het ontbreken van tijd voor gedegen onderzoek merkt ze dat er een grote teruggang is waar te nemen. “Er zijn minder spinnen en ze worden kleiner naarmate ze minder voedsel vinden. Over de oorzaak van die teruggang zijn nog veel vragen. Er zijn veel minder insecten, dus minder vogels dus ook minder natuurlijke vijanden voor buxusmot en eikenprocessierups waar wij allemaal zo over klagen.”
“Die ontwikkeling is inherent aan onze leefwijze en we zullen er dus waarschijnlijk mee moeten leren leven. Maar we moeten dus juist nu ook heel zuinig zijn op onze natuur. We vinden het zielig als aaibare dieren zoals konijnen of reeën worden doodgereden. Terwijl we een spin zo doodtrappen. Maar als je weet dat een spinnen hun jongen de eerste weken meedragen en hun jongen heel fel verdedigen tegen gevaar… Ik ga het niet vermenselijken, maar toch. Houd rommelhoekjes rond het huis in stand. Laat cocons aan de buitenkant van ramen zitten. Het komt de spinnen ten goede.”
*De Kaaistoep is onderdeel van het grondwaterbeschermingsgebied pal ten westen van de bebouwde kom van Tilburg (De Blaak, Bels Lijntje) en ten noorden van de A58. Het terrein is eigendom van TWM Gronden B.V. (voormalig TilburgscheWaterleiding-Maatschappij). Het vroegere landbouwgebied en de terreinen met bos ten noorden ervan zijn vanaf 1994 in ontwikkeling als natuurgebied.
