Bij het Indisch Monument in Den Haag zijn gisterenavond alle militaire- en burgerslachtoffers van de Japanse bezetting in Nederlands-Indië herdacht. Minister-president Mark Rutte en staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport legden een krans namens de Rijksministerraad.
Ook leden van de Koninkrijksregering, ambassadeurs en mensen van de eerste generatie oorlogsgetroffenen legden kransen. Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten viceadmiraal Boudewijn Boots en plaatsvervangend Commandant Luchtstrijdkrachten generaal-majoor Dick van Ingen deden dat namens de krijgsmacht. Ook de operationele commandanten danwel de plaatsvervangers van de andere krijgsmachtdelen waren erbij.
Tijdens de Nationale Herdenking werd stilgestaan bij de capitulatie van Japan 77 jaar geleden. Daarmee eindigde de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië en was het hele Koninkrijk der Nederlanden bevrijd.
Vaandel
De plechtigheid begon zoals gebruikelijk met het intreden van het vaandel van 12 Infanteriebataljon Air Assault Regiment van Heutsz en het luiden van de Indische klok. Traditiegetrouw werd ook het Indisch Onze Vader ten gehore gebracht. Die eer was dit jaar aan zangeres Elise van der Horst. Ze werd begeleid door het Orkest Koninklijke Luchtmacht. Hoofdspreker was Beau Schneider, zoon van de onlangs overleden acteur Eric Schneider die de oorlog doorbracht in Japanse interneringskampen.
Melati-lezing
Ons Indische verleden roept nog altijd veel emoties op. Dat heeft alles te maken met het ontbreken van erkenning, denkt Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten viceadmiraal Boudewijn Boots. Hij zei dat in Den Haag bij de zogeheten Melati-lezing, aan de vooravond van de herdenking vanavond bij het Indisch Monument.
“Zoveel groepen kregen nooit erkenning voor datgene wat zij meemaakten tijdens de Tweede Wereldoorlog, de onafhankelijkheidsoorlog of de moeizame aankomst in Nederland”, aldus Boots. “Het was te pijnlijk om over te praten en er was heel lang geen aandacht voor. Er wordt vaak gesproken over het ‘Indisch zwijgen’. Maar in feite hebben we het dan ook over het ‘Nederlands zwijgen’. We weten allemaal dat de Indische Nederlanders, Molukkers, veteranen en andere repatrianten niet met open armen werden ontvangen. En dat er decennia lang maar weinig oor was voor hun verhaal.”
Waren de verhalen jaren geleden al op tafel gekomen, dan lagen deze gebeurtenissen mogelijk nu niet meer zo gevoelig, veronderstelt hij. “Gelukkig is er de laatste decennia meer aandacht gekomen voor ons Indisch verleden.” Boots verwees in dit verband naar het in 2018 uitgegeven boek ‘Het zwijgen doorbroken’ van oorlogsveteraan Felix Bakker. “Die titel zegt volgens mij alles. Op allerlei manieren komen er nieuwe verhalen boven water en zijn er initiatieven om hier erkenning aan te geven.”
Dwangarbeid
Zoals het verhaal van Rachel de Vries en haar Indisch-Nederlandse familie. Haar vader is geboren en getogen op Banda Neira, dat in 1942 werd ingenomen door een Japanse marine-eenheid. Het gezin De Vries kwam gescheiden van elkaar terecht in twee interneringskampen op Celebes. Over die periode heeft haar vader lang gezwegen. Maar toen zijn vrouw overleed, stortte hij in en kwam het verleden alsnog los. Dat bracht Rachel ertoe om haar familiegeschiedenis uit te zoeken.
Haar vader had 4 broers die allemaal bij het KNIL zaten. Ze werden als krijgsgevangenen naar verschillende plekken afgevoerd met onder meer het beruchte Hellship. 2 broers verrichtten onder verschrikkelijke omstandigheden dwangarbeid aan de Birma-spoorweg. Een ander verbleef in verschillende kampen op Sumatra en werkte aan de Pakan Baroe-spoorweg. De laatste broer zat in een kamp op West-Java. twee broers kwamen om door uitputting en ziekte.
Erkenning voor het leed
De Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht reikte vorig jaar aan 4 van hen postuum het Mobilisatie Oorlogskruis uit. Boots: “Het was een emotionele bijeenkomst voor Rachel en haar familie. Omdat er na al die jaren erkenning was voor het leed en de pijn waar tot dan toe geen woorden aan waren gegeven.”
Dit soort verhalen maken volgens Boots duidelijk hoezeer het Indische verleden nog leeft en sporen trekt. “De herdenking op 15 augustus is daarom nog altijd van grote waarde. Om stil te staan bij de verschrikkingen van de oorlog, maar ook om te beseffen op welke manier dit onze samenleving heeft gevormd”, aldus Boots.
Melati
De Melati (Indische jasmijn) is het herdenkingssymbool van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië. Terwijl Nederland in mei werd bevrijd, moesten miljoenen mensen in Nederlands-Indië nog volhouden tot 15 augustus. Als teken van respect, betrokkenheid en medeleven dragen velen van 5 mei tot 15 augustus een Melati-speldje.
De herdenking is hier terug te kijken
Bron: Ministerie van Defensie
♦♦♦
- Wil je niets missen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief
- Of blijf op de hoogte via Facebook, Twitter of Instagram
- Lokaal(pers)bericht of evenement insturen? Dat kan via ‘Schrijf je mee’
Adverteren op Overbetuwe.nieuws.nl ? Onze bezoekersaantallen blijven stijgen, wat onder andere goed is voor de zichtbaarheid van onze adverteerders.
Wij denken graag met je mee om de reclame-euro zo optimaal mogelijk te besteden. Door lokaal te adverteren op Overbetuwe Nieuws tegen een concurrerende prijs! Neem contact op met Leo Christiaens via de telefoon: 06-11087527 of via de mail: [email protected].
De redactie is te bereiken via [email protected].
