Een onbekende envelop, een vrachtwagen in de straat. Nog steeds schrikken Marc Mulder (55) en Crystal Ziel (40) als ze onverwacht herinnerd worden aan het zwarte hoofdstuk in hun leven: de periode dat ze grote geldzorgen hadden.
Door: Kees Jansen
“Van een blauwe envelop schrik ik sowieso”, zegt Crystal. “Maar ook als er een andere brief binnenkomt die ik niet meteen kan thuisbrengen.” Marc knikt instemmend. “Dat heb ik als ik een vrachtwagen in de straat hoor rijden. Dat doet me denken aan een deurwaarder die de inboedel komt ophalen.” Inmiddels gaat het met beiden weer goed, maar dat was de afgelopen jaren wel anders. Marc Mulder heeft lang een spellenwinkel in Arnhem, samen met een compagnon. “Door een incident moest ik in 2001 van hem afscheid nemen. Later kwam er een lijk uit de kast: een schuld van 100.000 gulden op het gebied van pensioenafdracht.”
Eén dag boos
Hij vervolgt: “Ik ben één dag boos op hem geweest, maar ben het zelf gaan oplossen. Ik ben met leveranciers gaan praten over regelingen en kon uiteindelijk de schuld aan de belasting afbetalen. Ik had echter geen reserves meer.” Dan wordt bekend dat Arnhem Musiskwartier gaat ontwikkelen tot winkelgebied. Door de werkzaamheden wordt de winkel moeilijk bereikbaar. “In drie maanden tijd daalde de omzet met de helft. Ik ben nog verhuisd naar de Steenstraat, maar het kostte me zoveel energie en geld dat het alleen maar slechter ging.”
Trauma
De financiële problemen voor Crystal Ziel beginnen als ze vanwege een trauma uit haar jeugd last krijgt van een posttraumatische stressstoornis. De klachten zijn zo ernstig dat ze zich ziek meldt bij haar werkgever, die uiteindelijk haar nulurencontract niet verlengt. “Ik had wel een uitkering, maar dat was niet voldoende. Mijn man en ik hadden toen maar 2,50 euro per dag over om van te leven.”
Hoewel Crystal en haar man van weinig rond moeten komen, bouwen ze geen grote schulden op. Dat is bij Marc Mulder wel het geval. Drie jaar na de verhuizing naar de Steenstraat, staat de belastingdienst op de stoep. “Toen werd mij duidelijk dat ik het niet alleen kon redden. Ik ging naar de gemeente en kwam bij een onafhankelijk bureau terecht dat de financiële situatie van de zaak doornam.” De winkel blijkt levensvatbaar, maar Marc ziet er geen heil meer in. “Mijn energieniveau was door alles enorm gezakt. Het reddingsplan waarmee het bureau kwam vond ik goed, maar niet meer voor mij. Ik was toe aan rust.” Hij stopt met de winkel, waarna de belastingdienst beslag op inventaris en winkelvoorraad legt en alles doorverkoopt aan een nieuwe eigenaar.
Eigenwaarde nul
Marc treedt daar in dienst voor 16 uur per week, maar heeft nog wel een persoonlijke schuld van 110.000 euro. “Daarvoor ben ik de schuldsanering in gegaan, al was dat niet zo simpel als het lijkt. Er was heel veel gedoe en onbegrip.” De belastingdienst laat hem niet met rust. “Ik kreeg wel drie brieven per week van ze, maar die maakte ik niet meer open. Als je geen oplossing meer ziet, maakt het niet meer uit wat er in staat. Mijn eigenwaarde was gedaald tot nul. Ik was niks meer. Ik was niet meer in staat mijn problemen op te lossen, dat maakt je klein.”
Toekomst
Crystal herkent dat gevoel deels. “Maar ik heb nooit een financiële opvoeding gehad. Mede daardoor heb ik eigenlijk nooit het idee gehad dat ik het aankon. Dat is nu gelukkig wel anders. Ik heb nu ook het idee dat er een toekomst voor me is.” Bij haar komt de omslag komt als ze een baan in haar toenmalige woonplaats Zwolle krijgt. “Ik had een projectplan gemaakt voor participatie van de mensen met een beperking en kwam met de gemeente in gesprek. Ik viel op door mijn betrokkenheid en inzet binnen de armoedebestrijding.” Crystal werkt nu bij de gemeente Overbetuwe als manager strategie, beleid en projecten. Marc is mede dankzij zijn verleden bij welzijnsorganisatie Rijnstad actief als ervaringsdeskundige in de schuldhulpverlening, ook in de gemeente Overbetuwe. Verder geeft hij veel lezingen en is hij ambassadeur van de campagne Kom uit je schuld. “In gesprekken met mensen die in de financiële problemen zitten, ben heel erg op de mens gericht en dat merken ze ook. ‘Jij bent anders dan de anderen’, zeggen ze dan. Ik stel door mijn ervaring andere vragen.”
Tot slot twee tips aan mensen met geldproblemen. Marc: “Accepteer dat je schulden hebt en dat je het niet alleen kunt oplossen. Je hoeft je niet te schamen. Het systeem maakt dat je het niet kunt oplossen.” Crystal: “Dus zoek hulp. Vertel je verhaal.”
