Elst – De Neder-Germaanse Limes is op 27 juli door het Werelderfgoedcomité uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed. De Limes is de oude grens van het Romeinse Rijk en van grote archeologische waarde. De Gallo-Romeinse tempels in Elst waren het religieuze centrum achter de oude grens.
De plaatsing op de Werelderfgoedlijst is een belangrijke stap in de internationale erkenning van dit stuk unieke erfgoed. Daarmee staat het op dezelfde lijst als bijvoorbeeld de piramiden in Egypte en de Chinese Muur.
Wethouder Dimitri Horsthuis-Tangelder:
“Ik ben blij en trots op deze benoeming. De UNESCO werelderfgoed status benadrukt het belang van de Gallo-Romeinse tempels van Elst: deze verborgen parel vormt een stralend middelpunt in gemeente Overbetuwe.”
Limes: de oude grenzen van het Romeinse Rijk
De Romeinse Limes is de oude grens van het Romeinse Rijk. Ongeveer 2000 jaar geleden strekte de grens zich uit van Schotland tot in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Delen hiervan staan al op de Werelderfgoedlijst. De Neder-Germaanse Limes is het deel tussen Katwijk aan Zee, via Utrecht tot aan Remagen in Duitsland. Langs de Limes gebouwde forten en wachttorens vormden een verdedigingslinie in het grensgebied. De Gallo-Romeinse tempels in Elst waren het religieuze centrum achter deze militaire verdedigingslijn.
Voordracht van de Neder-Germaanse Limes
Aan de plaatsing op de UNESCO Werelderfgoedlijst is een jarenlange voorbereiding vooraf gegaan. Sinds 2011 werken de provincies Utrecht, Gelderland en Zuid-Holland en de gemeenten die in de Limeszone gelegen zijn, samen met Duitsland aan de voordracht van de Neder-Germaanse Limes. De minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft in januari 2020 het nominatiedossier samen met Duitsland ingediend bij UNESCO in Parijs. Op 27 juli 2021 is de Neder-Germaanse Limes bekroond met de status van UNESCO Werelderfgoed. De plaatsing op de Werelderfgoedlijst van de Limes betekent een toevoeging aan een lijst van unieke gebieden op de wereld die bewaard moeten blijven.
Archeologie langs de Gelderse Limes
De provincie Gelderland kent unieke vindplaatsen met grote archeologische waarde. In gemeente Overbetuwe zijn de hoger gelegen oevers van de oude rivierlopen sinds de prehistorie al bewoond. De Romeinen leefden hier bewust samen met de Bataven, om zo een sterke buffer te vormen in het grensgebied van het Romeinse Rijk boven de belangrijke plaats Ulpia Noviomagus (Nijmegen).
De overblijfselen van twee Gallo-Romeinse tempels in Elst zijn onderdeel van het UNESCO werelderfgoed. De tweede tempel behoort tot de grootste ten noorden van de Alpen. De tempels waren gewijd aan de hoofdgod van de Bataven, Hercules Magusanus. Opvallend zijn de vele Romeinse vondsten, bouw- en gebruikssporen in de omgeving van de tempels. Waaronder een Romeins diploma, een derde tempel bij Elst Westeraam en een Romeinse weg die onder de huidige Grote Molenstraat van Elst richting Driel en Arnhem liep.
De Neder-Germaanse Limes ligt in een gebied dat altijd waterrijk is geweest. Dankzij de conserverende eigenschappen van de bodem zijn restanten uit de Romeinse periode goed bewaard gebleven. Vondsten leveren niet alleen informatie over militaire architectuur en infrastructuur, maar ook informatie over scheepsbouw en bevoorrading.
Viering benoeming
Met de aanwijzing van de Neder Germaanse Limes als UNESCO werelderfgoed start een regionaal Limesjaar waaraan ook de gemeente Overbetuwe deelneemt. Een actueel overzicht van activiteiten wordt opgenomen op de Mijn Gelderland. Juist in de regio is een boeiend verhaal te vertellen, van Romeinse stad tot militaire macht aan de Limes en religieuze beleving.
Naast promotionele activiteiten die inwoner en bezoeker van Overbetuwe op de hoogte stellen van de bijzondere gebeurtenis van benoeming, zal het buitenmuseum Overbetuwe dit najaar geopend worden. Hier kan je zelf op zoek gaan naar de historische schatten die verborgen liggen in het centrum van Elst. De tempellocatie in Overbetuwe kan op afspraak bezocht worden via Tempel Kerkmuseum. Aan de agenda van Overbetuwse activiteiten in het Limesjaar worden naar verwachting nog onderdelen toegevoegd
